Houvast voor de eerste graad: inzicht in voorkennis dankzij 'Klaar voor de start'

Als leerkracht in het eerste jaar van het secundair is het elk jaar afwachten: welke voorkennis herbergen de nieuwe jonge hoofdjes in je klas? Want daar zit nu een hiaat, er is een gebrek aan een helder referentiekader over de verwachte voorkennis. Daarom ontwikkelde Plantyn een handige nieuwe digitale tool: Klaar voor de start. Deze digitale screening brengt de voorkennis van je nieuwe leerlingen snel in kaart en doet de overgang van het lager naar het secundair een pak vlotter verlopen.

Vanaf september 2025 kunnen leerkrachten in elk vak van de eerste graad van het secundair onderwijs aan de slag met Klaar voor de start, dat deel uitmaakt van de vernieuwde leeroplossingen van Plantyn. 

Gebrek aan referentiekader

“Leerkrachten willen aan het begin van het schooljaar snel een duidelijk beeld krijgen van de voorkennis van hun nieuwe leerlingen en daarop verder bouwen,” vertelt Hannelore Verhaeghe, cluster proposition manager en expert basisonderwijs bij Plantyn. 

Op zich is het logisch dat het niveau van voorkennis bij elke leerling verschilt. Maar de nood om die in kaart te brengen, heeft ook te maken met een andere vaststelling. Els Van Vaerenbergh, cluster proposition manager secundair onderwijs, verklaart: “Leerkrachten in het secundair onderwijs weten niet altijd wat de leerplannen van het basisonderwijs inhouden. Met onze tool brengen we de wereld van het lager en het secundair dichter bij elkaar.”

Minimumdoelen en leerplannen als leidraad

Hannelore: “Dat gebrek aan een helder referentiekader over de verwachte voorkennis plaatste ons als uitgever voor een grote uitdaging. Bij de ontwikkeling van Klaar voor de start gingen we dus heel zorgvuldig te werk. Wat de voorkennis van de leerlingen moet zijn, hebben we bepaald op basis van de minimumdoelen en leerplannen van het basisonderwijs, die we afzetten tegen de minimumdoelen en leerplannen van het secundair. Ons doel is om de brug te leggen tussen het lager en het secundair. Met een didactische aanpak die de leerlingen kennen vanuit het lager en door de leerkracht inzicht te geven waarop die de rest van het schooljaar kan voortbouwen.”

De voordelen op een rij

Klaar voor de start is ontwikkeld met een duidelijke missie: het werk van leerkrachten vergemakkelijken en leerlingen een succeservaring bieden. De tool vinden leerkrachten en leerlingen op Scoodle. De belangrijkste voordelen op een rijtje:

• Snelle screening: binnen een uur zijn de leerlingen klaar met de oefenreeksen op Scoodle;

• Uniforme opzet: alle vakken in de A-stroom hanteren dezelfde methodiek, wat overleg tussen vakleerkrachten vergemakkelijkt;

• Digitale toegankelijkheid: leerkrachten kunnen op elk moment de individuele resultaten raadplegen, bijvoorbeeld bij lesvoorbereidingen of deliberaties;

• Focus op kennis: de vragen richten zich op kennis, niet op vaardigheden of competenties;

• Differentiatie mogelijk maken: de resultaten vormen de basis voor een lesaanpak op maat, zowel klassikaal als individueel.
  

Een vlotte start voor iedereen

Naast voordelen voor leerkrachten, biedt Klaar voor de start ook een waardevolle eerste succeservaring voor leerlingen. Els legt uit: “Uit ons grote marktonderzoek bij leerkrachten uit de eerste graad kwam duidelijk naar voren dat de overgang tussen het lager en het secundair een groot struikelblok vormt voor leerlingen. Nieuwe vakken, nieuwe leerkrachten, en vaak het gevoel dat ze niets kennen. Met deze tool merken ze dat ze meer weten dan ze denken. Dat boost hun zelfvertrouwen.”

Differentiatie als sleutel

Klaar voor de start betekent ook direct de start van differentiatie in de klas. Hannelore benadrukt: “Het is niet de bedoeling dat leerlingen goed scoren op deze screening, maar wel dat leerkrachten een helder beeld krijgen van de beginsituatie. Dat stelt hen in staat om hun lesaanpak het hele jaar door af te stemmen op de specifieke noden van de klas of van individuele leerlingen.”