Leren lezen in het eerste leerjaar: tips van taalcoach Tinneke

Leren lezen is in het eerste leerjaar een belangrijk onderdeel van het leerplan. Toch is dat voor veel kinderen best een grote uitdaging. Hoe kan je het hen als leerkracht makkelijker maken? Taalcoach Tinneke geeft enkele praktische tips!

Technisch lezen in het eerste leerjaar

“Leren lezen gaat in de eerste plaats over technisch lezen: het omzetten van geschreven naar gesproken taal, met de bedoeling ook de betekenis van wat er staat te kunnen achterhalen”, legt Tinneke uit. “Bij technisch lezen focus je op de technieken die kinderen gebruiken om woorden te decoderen. Leerlingen in het eerste leerjaar lezen vooral letter per letter, waarbij ze ontdekken welke klank bij welke letter hoort.” Maar elke volwassene die een kind op deze leeftijd al eens hardop heeft horen lezen, weet hoe traag dat gaat. “Klopt”, zegt Tinneke. “Daarnaast werkt deze techniek enkel voor klankzuivere woorden. Bij open lettergrepen of woorden met ‘ng’ of ‘sch’ loopt het vaak mis. Daarom is het na die introductiefase noodzakelijk om leerlingen andere leestechnieken aan te leren, zoals het herkennen van letterclusters en het ontleden van langere woorden.”

Leren lezen in bogen

Een belangrijk onderdeel van technisch lezen is het leren lezen in leesbogen: “Leerlingen leren dan te anticiperen welke groepjes woorden samenhoren en waar ze pauzes moeten leggen in de tekst. Die techniek leer je leerlingen best aan op basis van zinnen uit een tekst, nadat ze de tekst al eens gelezen hebben. Het uiteindelijke doel van technisch lezen is om de decodeervaardigheid te automatiseren. We spreken over ‘vlot lezen’ als een lezer de woorden van een tekst snel en accuraat kan decoderen. Bij ‘vloeiend lezen’ kan de lezer ook de samenhang en betekenis van die woorden interpreteren, wat tot uiting komt via intonatie en pauzes.”

Leesmotivatie verhogen

Oefening baart kunst! Daarom is het aanleren van leestechnieken niet het enige dat telt: wil je je leerlingen in het eerste leerjaar écht leren lezen, dan is het ook belangrijk dat ze daar veel plezier aan beleven. Tinneke: “Schotel ze bestaande, goed geschreven teksten voor die hen oprecht interesseren. Dat kunnen kwaliteitsvolle verhalen voor kinderen zijn, maar je kan het ook creatiever aanpakken. Laat je leerlingen bijvoorbeeld in kleine groepjes luidop een toneeltekst inoefenen, nieuwslezer spelen of de voice-over doen van een natuurdocumentaire. Voor ze beginnen te lezen, vindt dan de instructie over leestechnieken plaats. Differentiëren doe je met moeilijkere of langere teksten en meer of minder instructie, naargelang de noden van de leerling. Zo wordt lezen echt plezant!”